عنوان: حاکمیت شرکتی و ساختار مالکیت در بازار بورس تهران

چکیده ورشکستی و رسوایی های شرکت هایی چون انرون و ورلد کام نیاز به ایجاد سیستم های راهبری مناسب شرکت ها را به عنوان یکی از مهمترین مسائل در همه کشورها مطرح کرد، دلیل اصلی حاکمیت شرکتی ضرورت بازگرداندن اعتماد سرمایه گذاران به فعالیت های تجاری از طریق شفافیت، پاسخگویی، انصاف و مسوولیت پذیری است. هر کشور متناسب با عواملی چون نظام های مالی و قانونی، ساختار مالکیت شرکت، فرهنگ و وضعیت اقتصادی سرمایه گذاران رویه های حاکمیت شرکتی منحصر به خود را دارد. از این رو در این مقاله حاکمیت شرکت و ساختار مالکیت (مالکیت نهادی و غیر نهادی) و همچنین عملکرد شرکت ها در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. یکی از عوامل موثر بر میزان موفقیت عملکرد اقتصادی شرکتهای خصوصی شده، شکل مالکیت یا رابطه میان مالک و مدیر است. از همین رو ایران و هر کشوری که قصد دارد مالکیت خصوصی را توسعه دهد، باید به این نکته توجه داشته باشد که چه شکل از مالکیت خصوصی به عملکرد بهتری می انجامد. از آنجا که در ایران هم چون بسیاری از کشورهای در حال توسعه، فرآیند خصوصی سازی جهت ساماندهی و بهبود عملکرد شرکتها در جریان است، نوشتار حاضر می تواند به تسریع روند خصوصی سازی کمک کند. در این تحقیق از بین جامعه شرکتهای پذیرفته شده در بورس تعداد 138 شرکت طی دوره زمانی 1383 تا 1387 انتخاب شده و برای رابطه ساختار مالکیت با عملکرد شرکتها سه فرضیه زیر مورد بررسی و آزمون قرار گرفته است. 1: بین عملکرد شرکت های دارای مالکیت نهادی و مالکیت غیرنهادی تفاوت معنی داری وجود دارد. 2: بین مالکیت نهادی و عملکرد شرکت ارتباط مثبت معنی دار وجود دارد. 3- بین نسبت بدهی به دارایی و عملکرد شرکت ارتباط معنی دار وجود دارد. جهت آزمون فرضیه ها از آزمون مقایسه میانگین ها (آنووا) و از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. همچنین در این پژوهش از نسبت کیوتوبین، نرخ بازده دارایی ها و نسبت بازده حقوق صاحبان سهام برای اندازه گیری عملکرد استفاده گردیده است. نتایج آزمون فرضیه های تحقیق بیانگر این امر است که بین عملکرد مدیریت و مالکیت نهادی و غیر نهادی ارتباط مثبت معنی داری در شرکتهای مورد مطالعه وجود دارد و نیز بین نسبت بدهی به کل داراییها و عملکرد شرکت رابطه معنی دار مورد تأیید واقع شده است.